Heb ik een persoonlijkheidsstoornis?

Persoonlijkheidsstoornis symptomen

Heb je een persoonlijkheidsstoornis? Dan kunnen één of meerdere van de volgende symptomen voorkomen:

• vast patroon van denken en doen
• problemen met humeur en stemming
• agressief of impulsief reageren
• moeite met relaties
• dwangmatig gedrag: voelen dat iets altijd zo moet

Welke persoonlijkheidsstoornissen zijn er?

Globaal onderscheiden we 10 soorten persoonlijkheidsstoornissen onderverdeeld in 3 clusters:

Persoonlijkheidsstoornis Cluster A (vreemd of excentriek gedrag):

• Paranoïde persoonlijkheidsstoornis
• Schizoïde persoonlijkheidsstoornis
• Schizotypische persoonlijkheidsstoornis

Persoonlijkheidsstoornis Cluster B (theatraal, emotioneel of grillig gedrag):

• Antisociale persoonlijkheidsstoornis
• Borderline persoonlijkheidsstoornis
• Theatrale persoonlijkheidsstoornis
• Narcistische persoonlijkheidsstoornis

Persoonlijkheidsstoornis Cluster C (gespannen of angstig gedrag):

• Ontwijkende persoonlijkheidsstoornis
• Afhankelijke persoonlijkheidsstoornis
• Obsessieve-compulsieve persoonlijkheidsstoornis

Welke 10 persoonlijkheidsstoornissen er zijn, vind je hieronder.

Paranoïde persoonlijkheidsstoornis

Jouw naasten merken vreemd, teruggetrokken of opvallend gedrag op. Jouw kijk op de realiteit is vervormd en je ervaart misschien psychotische symptomen en ongewone overtuigingen. Je hebt voortdurend last van wantrouwen.

Schizoïde persoonlijkheidsstoornis

Je hebt weinig behoefte aan contact. Je hebt daardoor weinig behoefte aan vrienden of een partner. De relaties die je hebt met familie en vrienden zijn vaak afstandelijk. Je vindt het moeilijk om je in te leven in anderen of rekening te houden met de gevoelens van iemand anders. Je komt afstandelijk, kil en humorloos over.

Schizotypische persoonlijkheidsstoornis

De afwijkende gedachten die je hebt als je een schizotypische persoonlijkheidsstoornis hebt, zijn het belangrijkste kenmerk van deze stoornis. Een gesprek is warrig of moeilijk te volgen en je houdt er vaak vreemde opvattingen op na. Je hebt weinig behoefte aan contact met anderen. Je vindt het niet fijn als iemand contact met je zoekt. Je krijgt dan last van angstverschijnselen, je wordt achterdochtig en je trekt je terug. Omdat je kleding en je uiterlijk vaak van de norm afwijken word je vaak als excentriek of vreemd beschouwd.

Antisociale persoonlijkheidsstoornis

Als er sprake is van een antisociale persoonlijkheidsstoornis, dan heb je moeite om rekening te houden met de gevoelens en wensen van anderen. Je kunt je slechts beperkt inleven in iemand anders. Je vindt het lastig om je te houden aan regels en normen en waarden in contact met andere mensen of op je werk. Als je een antisociale persoonlijkheidsstoornis hebt komt het veelvuldig voor dat je liegt, bedriegt, conflicten hebt, manipuleert en agressief gedrag vertoont. Vaak ontstaan er al problemen tijdens de kindertijd. De problemen worden steeds heftiger. Een antisociale persoonlijkheidsstoornis heeft ook grote invloed op familie en naasten.

Borderline persoonlijkheidsstoornis

Je reageert overdreven, impulsief of overmatig emotioneel. Jouw emoties gaan snel van heel verdrietig tot heel vrolijk. Ook ervaar je doorlopend een leeg gevoel en je voelt je misschien erg onzeker. Mogelijk kost het je veel moeite een leuke relatie te onderhouden met familie, vrienden en anderen. Je bent bang dat jouw naasten je in de steek laten. Ook zelfbeschadiging en zelfmoordgedachten komen bij borderline vaak voor.

Theatrale persoonlijkheidsstoornis

Als er sprake is van een theatrale persoonlijkheidsstoornis, sta je graag in het middelpunt van de belangstelling en vind je het moeilijk als dat niet zo is. Je bent dan erg teleurgesteld. Jouw emoties toon je op een overdreven en theatrale wijze. Je emoties kunnen snel wisselen en oppervlakkig zijn.
Door de aandacht van anderen probeer je je eigen gevoel van onderwaardering en onzekerheid te onderdrukken.

Narcistische persoonlijkheidsstoornis

Als je een narcistische persoonlijkheidsstoornis hebt, vind je jezelf beter en belangrijker dan andere mensen. Je wordt graag bewonderd. Je houdt meestal weinig rekening met anderen en je vindt het moeilijk om je in te leven in iemand anders. Als je kritiek krijgt of afgewezen wordt, dan word je vaak boos. Als je een narcistische persoonlijkheidsstoornis hebt, ben je van binnen vaak kwetsbaar, eenzaam en voel je je soms minderwaardig. Niet iedereen met een narcistische persoonlijkheidsstoornis is zich van deze onderliggende gevoelens bewust.

Ontwijkende persoonlijkheidsstoornis

Deze stoornis wordt ook wel vermijdende persoonlijkheidsstoornis genoemd. Je gaat sociale situaties het liefst uit de weg. Je voelt je regelmatig minderwaardig. Je bent bang voor wat anderen van je vinden of je bent bang om afgewezen te worden. Je vindt het daardoor moeilijk om nieuwe contacten te leggen en om activiteiten te ondernemen. Je durft je pas open te stellen als je het gevoel hebt dat je geaccepteerd wordt.

Afhankelijke persoonlijkheidsstoornis

Je bent langdurig gespannen en angstig. Zo kun je voortdurend moeite hebben om alledaagse beslissingen te nemen. Je hebt anderen nodig die de verantwoordelijkheid over jouw leven overnemen.

Obsessieve-compulsieve persoonlijkheidsstoornis

Als je een obsessieve-compulsieve persoonlijkheidsstoornis hebt, dan wil je graag alles onder controle hebben. Deze stoornis wordt ook wel dwangmatige persoonlijkheidsstoornis genoemd. Je bent dan steeds bezig om alle dingen zonder fouten en ordelijk te doen. Je bent een perfectionist: details, regelmaat en planning zijn belangrijk voor je.

NAO persoonlijkheidsstoornis: Niet Anderszins Omschreven

Veel mensen met persoonlijkheidsproblemen hebben symptomen van alle varianten. Dat maakt een vaste diagnose lastig, vandaar de naam Niet Anderszins Omschreven (NAO).

Persoonlijkheidsstoornis test

Heb jij een vermoeden dat je een persoonlijkheidsstoornis hebt? Doe dan de online persoonlijkheidsstoornis test op de website van PsyQ.