paginakop nieuwsdetail

Componence Asset List

man+man+829+424.jpg
08 april 2022

"Je ziet iemand worstelen, opgesloten in zijn hoofd"

Vorige week kwam in het nieuws dat Bruce Willis (67) stopt met acteren. De Amerikaanse filmster kreeg onlangs te horen dat hij lijdt aan afasie, een taalstoornis die het gevolg is van niet aangeboren hersenletsel (NAH). Priscilla Zijp, logopedist bij het Behandelcentrum Neuropsychiatrie NAH, legt uit wat afasie precies is en hoe je het behandelt.

"Afasie is een taalstoornis die veroorzaakt wordt door neurologisch letsel", zegt Priscilla. "Het gaat hierbij altijd om mensen die al een normale taalontwikkeling hebben doorgemaakt. De oorzaak kan een herseninfarct zijn of een hersenbloeding, maar ook een ongeval of een tumor kan afasie veroorzaken. In het geval van een hersentumor kan het heel langzaam ontstaan. Een tumor drukt op bepaalde bloedvaten waardoor de hersengebieden die taal verzorgen (gedeeltelijk) uitvallen. Iemand kan dan bijvoorbeeld problemen krijgen met woorden vinden, zinnen maken of gesprekken volgen."

Moeilijker praten of juist heel vloeiend praten

Wat de precieze klachten van Bruce Willis zijn, is onduidelijk. De stoornis beïnvloedt zijn ‘cognitieve capaciteiten’, deelt zijn familie online. Priscilla: "Wat in de media vaak naar buiten komt is dat mensen met afasie problemen hebben met praten. Maar je hebt bijvoorbeeld ook afasie waarbij mensen juist heel vloeiend praten, waarbij ze ontremd zijn en spraakdrang hebben. Lezen of schrijven (niet meer kunnen spellen) kan ook moeilijk worden Het is hoe dan ook ongelofelijk ingrijpend. Ga zelf maar na hoeveel gesprekken je voert op een dag, je hebt taal nodig om relaties te onderhouden; je administratie te doen, je hobby’s en je werk. Afasie heeft gevolgen voor alle domeinen van je leven."

Zingen tijdens de behandeling

Naast de behandeling van communicatiestoornissen door hersenletsel die verwant zijn aan afasie, zoals geheugenproblemen, behandelde Priscilla het afgelopen jaar een aantal mensen met enkel de diagnose afasie. "Als iemand afasie heeft, is het belangrijk informatie te geven aan de omgeving, zodat de gesprekspartner weet hoe die met die afasie om kan gaan", zegt ze. "Mensen met een hele ernstige afasie kunnen zelfs helemaal niet praten, dan ga ik kijken of ze gebruik kunnen maken van een communicatie hulpmiddel. Bijvoorbeeld via een ondersteunende app of een boek waarin ze dingen kunnen aanwijzen. Zingen kan soms helpen als behandelvorm. Muziek zit in de rechter hersenhelft. In je therapie maak je dan gebruik van die hersenhelft en zet je muziek in om woorden als het ware uit te lokken."

Opgesloten in het hoofd

"Ik behandel nu een meneer van rond de 50 die heeft nog maar kort geleden een infarct gekregen", vervolgt Priscilla. "Hij kan zich niet uiten en zit als het ware opgesloten in zijn hoofd. Ik probeer hem nu zoveel mogelijk te zien. Die eerste maanden zijn namelijk heel belangrijk voor herstel. Met hem ben ik echt aan het trainen en doe ik veel spraakoefeningen met de muziektherapeut. We maken kleine stapjes maar dat is mooi om te zien. De keerzijde is dat het werk frustrerend kan zijn. Sommige mensen zijn zo gehandicapt in de communicatie, zij hebben de hele dag door misverstanden of trekken zich terug . We kunnen dat niet zomaar oplossen. Dus ik moet zelf ook leren dealen met mijn onvermogen om iemand te kunnen helpen. Je ziet iemand worstelen en je ziet iemand opgesloten zitten in het hoofd, maar evengoed kan je er niet altijd achter komen wat iemand bedoelt."

Erkennen is belangrijk

"Communicatie is zo relevant voor de kwaliteit van leven. Het is zo basaal", zegt ze tot slot. "Het is vooral heel belangrijk om te onderkennen dat iemand afasie heeft. Want erkennen is nodig om een goed behandelplan te kunnen opstellen. Mensen moeten ook kunnen rouwen om het verlies van spraak/taal. Als het gemist wordt dan ga je de gedragsproblemen benadrukken terwijl de taalstoornis het gedrag zo beïnvloedt. Dus het is heel belangrijk om dat goed uit te zoeken."