De straat op met nieuw angst-exposure programma
De afdeling angst en trauma van Antes biedt sinds maart een intensief groepsprogramma exposure voor angststoornissen aan. Klinisch psycholoog Matty Geurink is een van de gangmakers van de zestienweekse deeltijd FOCUS behandeling. Ze vertelt over haar ervaringen.
“Het belangrijkste aan het programma is dat we mensen helpen hun angst echt aan te gaan”, vertelt ze enthousiast. “Samen de straat op of deurklinken aanraken met iemand die bang is om besmet te raken met een enge ziekte of bang om zelf iemand te besmetten. Of dat ik als therapeut een wc-bril aanraak en we samen kijken of ik ziek word. We willen eigenlijk op zoveel mogelijk manieren het angstnetwerk activeren en veranderen.”
Focus deeltijdprogramma angst
Het team angst en trauma biedt hoogspecialistische behandeling aan voor mensen met angststoornissen. Als de angststoornis met eerdere behandeling(en) onvoldoende verbetert, is er de mogelijkheid om intensiever aan de slag te gaan in het FOCUS deeltijd programma. Het doel van dit programma is verbetering van het functioneren, met vermindering van klachten. Matty: “Onze behandeling is echt gericht op gaan doen en ervaren.” Sinds maart biedt het team het nieuwe groepsprogramma aan waarbij de cliënt gedurende 16 weken twee dagen per week behandeld wordt. In het programma staat exposure -het opdoen van corrigerende leerervaringen- centraal.
Als-dan uitspraken
Matty: “Vooraf kijken we heel precies wat de angstklachten zijn en die proberen we dan te vangen in ‘als-dan uitspraken’, dus bijvoorbeeld: Als ik mijn hart sneller voel slaan, dan ga ik dood. Iemand vermijdt dan bijvoorbeeld vanuit die angst allerlei openbare situaties, waarin hartkloppingen zouden kunnen optreden. We maken dan samen een oefenlijst met allerlei situaties die iemand vermijdt en gaan dan de hartkloppingen oproepen in die situatie. Bijvoorbeeld in een winkelcentrum of in het park. Op die manier proberen we de beperkingen door de angststoornis te verminderen, doordat iemand gaat ervaren dat dat wat hij/zij vreest niet gebeurt.”
Gekke dingen doen bij angststoornissen
Het team loopt ook tegen wat uitdagingen aan tijdens de exposure behandelingen. Daarover zegt Matty: “Het is vooral een uitdaging om mensen op de juiste manier te prikkelen en te motiveren om gekke dingen te doen. Als iemand bang is om te zweten in het openbaar, om dan zijn kleren nat te maken en naar de supermarkt te gaan bijvoorbeeld. Of als iemand heel erg bang is voor de dood, dat je dan naar een begraafplaats gaat. Dat lijkt misschien vreemd, maar om meer de vrijheid terug te krijgen moet je soms gekke dingen doen. De grootste uitdaging is om cliënten daarin te motiveren zonder aan ze te gaan trekken. Zonder in een soort strijd te komen. De exposure moet eigenlijk een soort spel zijn dat je samen met de cliënt doet. Dat je samen gekke dingen gaat doen om de angst de baas te worden en daar bijvoorbeeld ook selfies van maakt. Dat cliënten 16 weken lang allerlei krachtige corrigerende ervaringen opdoen waar ze hun hele leven aan terug kunnen denken.”
Naaste omgeving betrekken
Naast de hulp van een team van therapeuten wordt de omgeving van de cliënt ook nauw betrokken bij deze aanpak. “We nodigen de partner in het begin uit voor een gesprek. Het kan zo zijn dat de naaste omgeving allerlei dingen is gaan overnemen of aanpassen, dat moet dan wellicht afgebouwd worden. Of dat we uitleg geven en kijken hoe de partner juist kan ondersteunen. Sowieso vinden er tijdens de behandeling ook huisbezoeken plaats. Het is heel fijn als de partner daar ook bij is, zodat die de behandelaanpak ook beter snapt. Maar het kan soms ook zo zijn dat het beter is dat de partner er niet is. Als iemand bijvoorbeeld veel minder angstig is als de partner overal mee naar toe gaat, dan is het natuurlijk zaak dat de partner daarmee stopt. We kijken samen met de cliënt en de partner hoe het systeem een onderhoudende rol speelt in de angstklachten en hoe dat verandert kan worden.“
Nieuwe leerervaringen
Matty wil tot slot nogmaals de importantie van het opdoen van leerervaringen benadrukken en dat het ook belangrijk is om te kijken naar waarom een bepaalde therapie eerder niet werkte. “Het is bij angststoornissen essentieel om een analyse te maken waarom bijvoorbeeld cognitieve gedragstherapie niet gewerkt heeft”, zegt ze daarover. “Vaak komt het doordat het opdoen van nieuwe leerervaringen te weinig aan de orde is geweest. Het blijkt dat als mensen thuis moeten oefenen, het toch niet altijd zo goed lukt. Als je bijvoorbeeld superbang bent om in een lift te zijn en je krijgt de opdracht om dat te oefenen, dan is de kans groot dat je dat alleen toch niet helemaal doet of met je ogen dicht. Wij doen het met begeleiding en coaching, zodat de nieuwe leerervaringen veel rijker worden opgeslagen.”
Mensen krijgen hun leven terug
Als laatste praktijkvoorbeeld moet ze denken aan een man die al een tijdje eigenlijk de hele dag in zijn bed lag. “Ik weet nog wel dat die man voor het eerst bij mij binnen kwam en ik zei dat we winkelcentrum Zuidplein op konden gaan. Hij keek me aan met een schuddende blik van, dat ga ik echt niet doen. Hij was heel bang om in paniek te raken en benauwd te raken. Ik zei, je zal hier echt aan het werk moeten. In de eerste week is hij al naar de supermarkt gegaan en onlangs is hij weer met zijn gezin op vakantie gegaan met het vliegtuig. Het is niet zo dat hij niet meer bang is, maar hij heeft geleerd om anders met de angst om te gaan. Het zijn hele mooie resultaten die je boekt, dat mensen hun leven weer terug krijgen.”