“Als iemand heel ziek is, kan iemand ook heel erg verbeteren”
Het team van de afdeling ziekenhuispsychiatrie van Antes behandelt patiënten met zowel lichamelijke aandoeningen als psychische klachten. Een reportage over een afdeling die een brug slaat tussen de psychiatrie en het ziekenhuis.
“Kijk, Arno* is een man met schizofrenie, maar hij heeft ook op de intensive care gelegen omdat zijn darmen niet meer functioneerden”, vertelt Joris van der Vlugt, psychiater en manager inhoud van de afdeling ziekenhuispsychiatrie, over één van zijn patiënten, als we hem spreken in zijn kantoor op de Maasstad boulevard in Rotterdam. “Nu is hij bij ons in behandeling. Als hij heel onrustig is, dan gaan de verpleegkundigen tijdens het lunchen wel even bij hem zitten. Die snappen heel goed wat er met hem aan de hand is. Dat is het mooie van onze afdeling, zij zijn getraind om psychiatrische ziekte te begrijpen, maar ook lichamelijke ziekte.”
600 consulten per jaar
Het voorbeeld slaat de spijker op de kop over de afdeling ziekenhuispsychiatrie. De afdeling behandelt patiënten met zowel een lichamelijke aandoening, een psychische stoornis en/of een gedragsprobleem. De afdeling heeft naast de algemene ziekenhuispsychiatrische polikliniek, een gespecialiseerde Parkinson-, zwangerschaps- en psychofarmaca-poli. Het behandelteam van de afdeling ziekenhuispsychiatrie doet daarnaast ongeveer 600 consulten per jaar in het Maasstad ziekenhuis met de verschillende teams van ziekenhuispsychiaters, verpleegkundigen en de arts-assistenten. In totaal werken er ongeveer 40 verpleegkundigen.
De grootse medische psychische unit van het land
“We hebben de grootste MPU (Medische Psychische Unit) van het land. Met 25 bedden”, vervolgt Joris. “De ziektebeelden op de MPU zijn zeer divers. We zien bijvoorbeeld patiënten met een hersentumor, die ook psychotisch zijn, of mensen met Parkinson die depressief zijn. Maar ook patiënten met hormonale ziekten, infecties of syndromen, allen vergezeld door ernstige psychiatrische symptomen. We hebben daarnaast ook een brandwondencentrum. Iedereen in de Rijnmond die zichzelf heeft proberen te suïcideren door zichzelf in brand te steken of zijn huis heeft laten ontploffen, komt ook bij ons terecht.”
Stervensbegeleiding
“We zien hier ook veel eindstadiumbeelden en doen stervensbegeleiding”, vervolgt hij. “Gemiddeld sterven hier zo’n 20 a 25 mensen per jaar. De patiënten zijn echt heel ziek. Gelukkig zien we vaak onwijze verbetering bij patiënten die zo ernstig ziek zijn. Dat is het mooie aan het werk, als iemand heel ziek is, kan iemand ook heel erg verbeteren. Heftig en tegelijkertijd ook belangrijk werk in de zin van, het gaat echt ergens om. Als iemand zo ziek is, dan gaan we gewoon die zorg leveren!”
Witte jassen
We maken een wandeling over de afdeling. Er heerst rust. Hier en daar lopen wat verpleegsters in witte jassen. “Collega’s hebben allemaal witte pakken aan omdat er ook medische handelingen verricht worden. Ze prikken onder andere infusen en kunnen zuurstof hanteren. We kunnen ook MRI’s en EEG’s doen.” We stoppen in het midden van de afdeling bij de bewakingsunit. Op een stuk of tien tv-schermen zie je beelden van de verschillende kamers. “Vanuit deze unit kun je de hele afdeling goed in de gaten houden. Deze is 24 uur bewaakt. Waarbij wel de afspraak is dat sommige patiënten niet gefilmd worden. Dit moet altijd met toestemming van de patiënt.”
Creatieve ruimte
We komen aan bij een ruimte die vol hangt met tekeningen. Er staan veel stiften, kwasten en spullen om mee te knutselen. “Wat heel leuk is en dat ons heel anders maakt dan een ziekenhuis, is dat we ook een creatieve ruimte hebben. Het is heel belangrijk dat mensen een dagstructuur hebben, zoals een creatief uur. De creatief behandelaar denkt tegelijk ook met ons mee en observeert de patiënten. De bevindingen helpen ons in de diagnostiek. Het helpt de patiënten ook als afleiding.”
Met bed en al naar het Maasstadziekenhuis
We lopen weer een stukje verder en komen bij de kamer van Arno, de patiënt waar Joris het eerder over had. Joris klopt op de deur en duwt hem een beetje open. Het is donker. Joris doet het licht aan. Vanuit de badkamer komt Arno aanlopen. “Hallo Arno, we komen heel even op jouw kamer kijken, is dat ok?”, zegt Joris. Arno mompelt wat, glimlacht en knikt instemmend. De kamer oogt als een ‘normale’ ziekenhuiskamer. Er is een bed, een tv, een stoel en de muur is wit. “Zal ik de lichtjes weer uitdoen? Ga maar lekker liggen.” We lopen weer verder. “Ik heb Arno vanochtend ECT (Elektro Convulsie Therapie) gegeven”, zegt Joris even later. “Met bed en al gaan de mensen dan naar het ok complex in het Maasstadziekenhuis en dan komen ze weer terug.”
Patiënten hoeven niet lang te wachten
Het team van ziekenhuispsychiatrie kunnen de expertise van de specialisten van het Maasstad altijd inroepen. De internisten lopen zelfs twee keer per week visite. “Dat betekent dus ook dat patiënten die heel ziek zijn niet lang hoeven te wachten”, zegt Joris. “Want als je eerst een arts moet bellen en die moet vanaf het terrein in Poortugaal bijvoorbeeld hierheen rijden, dan ben je anderhalf uur verder. Als iemand heel ziek is, dan gaat dat niet. Andersom geldt voor het Maasstad dat als ze daar een patiënt hebben met psychische problemen, we ook 24 uur per dag beschikbaar zijn. Dat gaat over en weer. De samenwerking is heel nauw en dat is ook essentieel, anders kan ik niet de zorg leveren die mijn patiënten nodig hebben. Want wij pretenderen echt niet de hele geneeskunde te overzien. Ik ben wel dankbaar dat ik aan heel de geneeskunde wordt blootgesteld. Met de kennis en kunde van het Maasstad kunnen we ons werk optimaal doen.”
*Arno is een gefingeerde naam, zijn echte naam is bij Antes bekend.